Çin menşeli otomobil ithalatında, yatırım teşvik belgesi kapsamında gümrük muafiyetinden yararlanılması kaydıyla ek vergi uygulanmayacak.
İthalatta İlave Gümrük Vergisi Uygulamasına İlişkin Karar’da değişiklik öngören Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Düzenlemeye eklenen yeni maddeyle yatırım teşvik belgesi kapsamında gümrük muafiyetinden yararlanarak gerçekleştirilen Çin menşeli otomobil ithalatında, ek mali yükümlülük uygulanmayacak. Karara göre, Türkiye’de yatırım yapanlar, söz konusu vergiden muaf tutulacak.
Yüzde 40 ek vergi
Haziran ayında yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla, Çin’den ithal edilen içten yanmalı ve hibrit binek otomobillere ithalat değerinin yüzde 40’ı veya adet başına 7 bin dolar ilave gümrük vergisi uygulanmasına karar verilmişti. Karar, yerli üretimin iç pazardaki payının yükseltilmesi ve korunması gerekçesiyle alınmıştı. Ticaret Bakanlığı’ndan ek vergi ile ilgili yapılan açıklamada, “Avrupa Birliği üyesi ve Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığımız ülkeler haricindeki ülkelerden gerçekleştirilen bazı eşyaların ithalatında gümrük vergisi ile beraber ilave gümrük vergisi (İGV) uygulanmakta olup, tatbik edilen ilave gümrük vergileri ekonomik ve ticari hayattaki gelişmeler ve sektörel ihtiyaçlar dikkate alınarak güncellenmektedir” ifadesi kullanılmıştı.
AB’den ek vergi
Avrupa Birliği, Çin yapımı elektrikli otomobillere yüzde 38,1’e varan ek vergiyi onayladı. Dün itibariyle yürürlüğe giren ek vergiler en fazla dört ay geçerli olacak. Karar öncesinde AB, Çin’den ithal edilen elektrikli araçlara yüzde 10 vergi uyguluyordu. Açıklanan son vergi oranları yürürlükteki yüzde 10’un üzerine eklenecek. Açıklamada, BYD’nin yüzde 17,4, Geely’nin yüzde 19,9, SAIC’in yüzde 37,6, soruşturmada işbirliği yapan Çin’deki diğer elektrikli otomobil üreticilerinin ortalama yüzde 20,8, işbirliği yapmayan diğer şirketlerin ise yüzde 37,6 oranında vergiye tabi olacağı kaydedildi.
BYD elini çabuk tuttu
Çinli elektrikli otomobil üreticisi BYD Türkiye’de 1 milyar dolarlık yatırım yapmaya hazırlanıyor. Bloomberg’e konuşan şirketin üst düzey bir yetkilisi BYD’nin, Türkiye’ye 1 milyar dolarlık yatırımı Pazartesi günü düzenlenecek bir törenle duyuracağını ifade etti. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, BYD ve Chery’nin Türkiye’de yatırım yapmaları konusunda ileri düzeyde görüşmelerin sürdüğünü söylemişti. Yetkililer görüşmelerin sonuçlandığını, şirketin Avrupa’da Macaristan’a kuracağını duyurduğu ilk fabrikanın ardından Manisa’ya ikinci fabrikasını inşa edeceğini belirtti.
Hükümet ön hazırlık yapıyor
Levent Köprülü – Uzun süredir sıfırdan, tamamen yeni bir yabancı otomotiv yatırımı çekemeyen ancak bu konudaki arzusunu da kaybetmeyen Türkiye, VW gibi Avrupalılar olmayınca Çinlileri radarına almıştı. Nitekim uzun zamandır Çinliler de, Avrupa pazarında daha etkin olmak ve bir anlamda “pozitif algı yaratmak” için bu kıtada üretim tesisleri konusunda niyetlerini belli ediyordu.
Son dönemde Çinli markaların Avrupa ve Türkiye’de giderek daha etkin olmaları ve pazar paylarını özellikle elektrikli modellerle birlikte artırmaları, Avrupa’da sıkıntı yaratmaya başlayınca, bu kez ek vergilerle frenlenmeye çalışıldı. Zira Türkiye yüzde 40 ek gümrük vergisiyle buna bir anlamda öncülük ederken, Avrupa Birliği de markalara göre farklılaşan oranlarda ek gümrük vergisini hafta içinde uygulamaya başladı.
Çinli markalar da, bugüne kadar sadece sözde dile getirdikleri “Avrupa üretim üssü” niyetlerini, Avrupa’da ek vergi konusu konuşulmaya başlar başlamaz somuta döndürmek için düğmeye bastı. Pek çok Çinli üretici, Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde kendisine sıfırdan fabrika açma ya da kurulu fabrika devralma gibi adımlar atıp, bunları açıklamaya başladı. Bazıları ise ortaklık kurarak önceliği elde etmeye çalıştı. Ancak hala kendisine Avrupa’da yer seçemeyen ya da işleri büyütüp ikinci bir tesis için kolları sıvamak isteyenler var.
İşte Türkiye de, dün Resmi Gazete’de açıklanan ve daha önce bulunan bir teşviğe ek olarak yürürlüğe sokulan imtiyazla, bu üreticileri çekmeyi planlıyor. Bugüne kadarki pek çok kararda olduğu gibi bu kararda da “kapsam” konusunda soru işaretleri olsa da, anlayabildiğim, bugüne kadar zaten uygulamada olan düzenlemeye, bir ek yapılmış. Yani, yatırım teşvik belgesi alacaklara tanınacak/tanınan gümrük muafiyetli Çin menşeli otomobil ithalatından, ek gümrük vergisi de alınmayacak. Yani o marka, tamamen gümrüksüz araç ithal edebilecek.
Zira benzeri uygulama, yıllaaar önce de kapasite artırımı yapanlara yönelik uygulanıyordu. Nitekim yılda en az 100 bin adet kapasiteli otomobil yatırımlarında ya da mevcut kapasitesini yıllık en az 100 bin adet artıran otomobil yatırımlarında, yatırımcılara artırdıkları kapasitelerinin yüzde 15’i kadar A,B ve C segmentlerinden araçları gümrük vergisinden muaf olarak ithal etme hakkı verilmişti. Elbette Asya ülkelerinden gelen modeller için geçerliydi.
